سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

زبانحال حضرت زینب سلام الله علیها در خروج از کربلا

شاعر : غلامرضا سازگار
نوع شعر : مرثیه
وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
قالب شعر : مثنوی

آفــتــاب ای آفــتـــاب ای آفــتــــاب            ســر فــرو بر در افق دیگــر متاب

ای زمیــن ای آسمــان نــابــود شـو            ای چــــراغ آفــریــنــش دود شــــو


مهر، دیروز از میان خــون گذشت            ماه از این دریــا ندانم چون گذشت

دوش تا پــایــان عــمــر شب رسید            جــان زینب بــارهــا بر لب رسیــد

بــود دیـشب بــا دلــی افــروخــتــه            پــاســدار خیــمــه های ســوخــتــه

شد چراغ خیمه و در جمع، سوخت            تا طلوع صبح مثل شمع، ســوخت

بــارها روح از تنش پــرواز کــرد            صبح خود را بی حسین آغـاز کرد

چشم گردون بر جفــایش خیــره تر            شب زصبح و صبحش از شب تیره تر

خــارها بود و گــل یــاســش نبــود            خیــل دشمــن بود و عبّــاسش نبود

بــاغ او جــز لالۀ پــرپــر نــداشت            قــاسم و عبــدالله و جـعفــر نداشت

آفتــابش چــاک چــاک افـتــاده بود            مــاه لیــلا روی خــاک افتــاده بود

کودکان از عــمّـه دل بشکستــه تر            عــمّـه از آن نونهــالان خـستــه تر

طایــران وحــی را پــر ســوخـتــه            لانه هاشــان هم در آذر ســوخــتـه

این غــزالان داغــدار و خستــه اند            بــاز بـر آزارشــان صف بستــه اند

خیمه بی عبّــاس و دشمن در کمین            یا عـلــی (ع) تنهــائــی زینب ببین

آل عصمت لــرزه بـر انــدامـشــان            منتــظــر تا چــون شود انجــامشان

ناگهان برخواست از مقتل خـروش            داغــداران را نــــدا آمــد بــگــوش

کی عـزیــزان اوّا رنــج و بــلاست            کــربــلا آغــاز راه کـــربــلاســت

ای به هــر وادی قیــامت هــایتـان            صبــر، مــات استــقــامت هــایـتان

ای در این میــدان زبان ها تیـغتان            شــام و کــوفه سنگــر تــبـلیغـتــان

بعــد من دیــن را شما یــاور شـدید            در حــرای خــون پیــام آور شــدید

خون من وحی و شما پیــغــمــبرید            خود به تنهائی، حسین (ع) دیگرید

کــوچ از بهــر اســارت بی درنگ            پیش، با زینـب به استـقـبــال سنگ

آن گــرامــی عتــرت خیــرالبــشـر           از بــــلا هــم بــر بــلا آمــــاده تــر

سیــنــه بگــشــودنـد بر تــیــر بــلا           کــوچ کــردنــد از زمیــن کــربــلا

گــــام اول تــا قــدم بـــرداشــتــنــد           رو به ســوی قـتـلــگــه بگــذاشتـند

دیــده بر آن جــسم خــونین دوختند           ســوختند و ســوخـتند و ســوخــتند

باغبان چــون بــاغ گــل از تیــرها           لاله هــایش طــعــمــۀ شمــشیــرها

بـلبــلان را نــوحــه و آه و فــغــان           در عــزای لالــه هــا و بــاغــبــان

هر دلی صد کربلا هنگــامه داشت           هر لبی نوعی زیارت نــامه داشت

چــشــم ها بــر جــســم ثــارالله بود           حــنــجــر خــونین زیــارتگــاه بود

طایــران ســوخــتــه، پــر می زدند           بوسه بر آن جسم بی ســر می زدند

جسم بی سر نه گـلی ناخــورده آب           بوستــان را کــرده دریــای گــلاب

بـــارهـــا و بـــارهـــا و بــــارهـــا           دیــده آسیــب از هــجــوم خــارهــا

بس که بودی کـثرت زخمش به تن           دختــرش می گفت هــذا نعــش من

زینب آمــد سنــگ ها را زد کنــار           باغ گــل را کــرد پـیدا زیــر خــار

بــاغ نه صــفحــه ای زآیــات نــور           نقـطه نقــطه گــشته از سّــم ستــور

هر کـلامش را عیــان تــفــسیــرها           از دم شــمــشــیــرهــا و تــیــرهــا

آیه ها از خطّ خـون گــلــرنگ بود           سطر سطــرش را نشان سنگ بـود

دید زینب آن صحـیفه دیــدنی است           آیه هایش یک به یک بوسیدنی است

خواست بوسد، جای بوسیدن نداشت           لعل لب، بر حنجر خــونین گذاشت

وه چه زیبــا بـود در آن ســرزمین           بــلــبــل و گـــل را وداع آخــریــن

گفت بــلــبــل با گــل خــود رازهـا           وز گــلــوی گــل شــنــیــد آوزاهــا

بلبل این جا مهـر خون زد بر دهن           حــال گــل می گفت با بلبــل سخن

کی شکــستــه بــال و پر بلبــل بیـا           ای زدست رفــتــه بــاغ گــل بــیــا

گر چــه می دانــم عــزادار گــلــی           بعد من هــم بــاغبــان هـم بــلـبــلی

این قدر گیسو ز خون گلگــون من           دختــر زهــرا، دلـم را خــون مکن

ای ز ارواح شــهــیــدان زنــده تــر           نــالــه ات از داغ دل ســوزنــده تر

تو امیــرالمــؤمــنیــن را دخـتــری           بلکــه بر کــلّ مــصــائـب مــادری

صبر کن گر خصم از من سر برید           حق تو را بر همچو روزی آفــریـد

تو که خود داغ پیــمــبــر دیــده ای           بــازوی مـجــروح مــادر دیــده ای

خــواهــرم! تو پیــش تر از داغ من           دیــده ای داغ عــلـــی داغ حــســن

صبر تو میراث صبـر مــادر است           بلکه این میراث، از پیغـمبــر است

مــظــهــر صبــر الهــی، زیـنــبــم!           تو هنــوز آغــاز راهــی، زیـنــبـم!

کــربــلا و کـــوفــه و شــام و بــلا           گــردد از صبر تو یکســر کــربـلا

خطبه هایت را در آن جوش و خروش           من سر نی می دهم در کوفه گوش

تو به شهر شــام محشــر می کنــی           کوفــه را از شب سیه تر می کـنـی

تو چهـل منــزل کــنـی با من سفــر           از کنــار قــتــلـگــه تــا طـشـت زر

بود بلبــل محــو و مــات آن صــدا           تا که شد با کعـب نی از گــل جــدا

آن گــرامی دخت شیــر شیــر حـق           کرد در دریای خــون تفـسیــر حق

رو به قبــله بر ســر زانــو نـشست           زیــر آن قــرآن خــونین بـرد دست

از یــم خــون تا خــدا پــرواز کـرد           شکر گفت و عقده از دل بــاز کرد

با خــدا گــردیــد ســرگــرم سخــن           کای خــداونــد کــریــم ذوالــمــنـن

مــنّــتــی بــگــذار بــر آل رســول           کن زمــا قــربــانــی ما را قــــبول

دیگراین جا صبر، ثبر از دست داد           بــردبــاری سخـت از پــا اوفــتــاد

حلم چون زخم شهیدان خون گریست           عقل همچون دیدۀ مجنون گــریست

گفت این مرد آفرین زن، حیدر است           در مقــام صبر چون پـیـغمبر است

گر چه می بارید چشمش همچو ابر           قــتــلــگـه را کرد دانشگــاه صبــر

کاروان بر مــاه خود دل بستـه بود           خصم، بهر کوچ، محـمـل بسته بود

جان هــر یک بــارهــا می شد فــدا           تا از آن خــونیـن بــدن گردد جــدا

شیــر دخـت شیــر حــی کــردگــار           کرد بر محــمل یکــایک را ســوار

خــود به تنــهــائــی کنــاری ایستاد           اشک ریـزان روی در مـقـتـل نهاد

لب گشود و عقـده از دل بــاز کرد           بــا حـسـیـنـش راز دل ابــراز کرد

کــای زدور خــورد ســالی یــاورم           یــــاد داری در کــــنــار مــــادرم؟

ماه رخســارت زمن دل می ربــود           تا برد خــوابــم نگــاهم بر تو بود؟

یــاد داری شــامــگــاهــی با حـسن           راه پــیــمــودیــد دوشــادوش مــن؟

غافل از خــواهــر نگــردیدی دمی           تا نبــاشــد گــرد من نــامـحــرمـی

حــال بین نامحــرمــان گــردمـنـنـد           خنــده بر زخــم درونــم می زنـنــد

با تن تـنــهــا و چــشــم اشــکــبــار           کرده ام بر نـاقه طفــلان را ســوار

نیــست عـبــاس و عــلیِّ اکــبــرت           بین دشمن مــانــده تنها خــواهـرت

لطف خود را بـاز یــارم کن حسین           خیــز از جــا و ســوارم کن حسین

من در این وادی چو پــا بگــذاشتم           هـیجــده مــحــرم به گــردم داشتــم

شش بــرادر در کــنــارم بــوده اند           دور خــیــمــه پــاســدارم بــوده اند

باغ من هم ارغـوان هم یاس داشت           لاله زارم لاله چـون عبــاس داشت

حال، خــالی گـشـته از گــل دامنــم           نیست حــتــی غنچه ای در گــلشنم

لالــه زار داغ شــــد بــــاغ دلــــــم           خــارها جـمـعـنـد گــرد مـحــمــلــم

رأس یــارم تــا جــدا از تــن شــده           قــاتــل او هــمــســفـر بـا من شــده

ای شتــربانــان! مرا یــاری کــنـید           ناقــه ها! بر غــربــتــم زاری کنید

نیست از این کاروان دل خـسته تر           ساربــانــا لحــظــه ای آهــستــه تر

داغ بــیــنــی، داغــداران را مــزن           پیش چـشـم یــار، یــاران را مــزن

تــو زنــی مـا را و او، قــتــلــگــاه           از گــلــــوی پــــاره گــــویــد آه آه

ای به خون خوابیده خواب ناز کن           کــم به گــرد مـحـمـلـم پــرواز کن

تو بمان من ســوی کــوفه راهی ام           خاطــرات آســوده ثــارالــلّــهـی ام

من چـو تو پــروردۀ این مکــتــبــم           شیــر دخت شیــر حــقــم، زیــنــبم

پیکر من خسته، جانم خستـه نیست           دست من بسته دهــانم بستــه نیست

من به ایــراد سخـن چــون مــادرم           هم حسینم هم حسن (ع) هم حیدرم

بر لب خـشـکــم پیام خــون تـوست           آنچه را اجــرا کنم قــانــون توست

از ســر نــی بـاش با من هم سخــن           حکم کن، فرمان ز تو، اجــرا زمن

آن که دستور از تو می گیــرد منم           ســر به محــمــل بشکنم یا نشکـنم؟

وعــدۀ ما کــوفه ای نــور دو عیـن           خواب راحت کن خــداحافظ حسین

نقد و بررسی